Kişisel Verilerin İşlenme Şartları

Kişisel verilerin işlenme şartları kanunun 5. maddesinde kişisel verilerin işlenme şartları düzenlenmiştir. Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları ise Kanunun 6. maddesinde farklı esaslara bağlanmıştır. Bu çerçevede, özel nitelikli olmayan kişisel verilerin hukuka uygun olarak işlenebileceği şartlar Kanunda sınırlı sayıda olup ve genişletilemez. Bu şartlar aşağıdaki gibidir:

1. İlgili kişinin açık rızasının olması,
2. Kanunlarda açıkça öngörülmesi,
3. Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması,
4. Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması,
5. Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması,
6. İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması,
7. Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması,
8. İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.

Özel nitelikliolmayan kişisel verilerin işlenmesi için yukarıda belirtilen şartlardan sadece bir tanesinin bulunması yeterlidir. Ancak özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi için farklı esaslara ve daha katı koşullara bağlanmıştır ve bu koşulların dikkatlice göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Kişisel veri işleme faaliyeti, Kanunda açık rıza dışındaki diğer şartlardan birine dayanıyorsa, ilgili kişiden açık rıza alınmasına gerek bulunmamaktadır. Veri işleme faaliyetinin, açık rıza dışında bir dayanakla yürütülmesi mümkünken açık rızaya dayandırılması, aldatıcı ve hakkın kötüye kullanımı niteliğinde olacaktır. Bu nedenle, ilgili kişi tarafından verilen açık rıza geri alındığında veri sorumlusu diğer kişisel veri işleme şartlarından birine dayalı olarak veri işleme faaliyetini sürdürmelidir; aksi takdirde hukuka ve dürüstlük kurallarına aykırı bir işlem yapılmış olur.

Kişisel Verileri Koruma Kurulu‘nun kişisel verilerin işlenme şartlarına ilişkin olarak 2018/119 sayılı ilke kararı ile rehberlik hizmeti veren internet sitelerinde/uygulamalarda kişisel verilerin korunmasına yönelik 2017/61 sayılı ilke kararı incelenerek konu hakkında daha fazla bilgi edinilebilir. Bu ilke kararları, kişisel verilerin korunması ve işlenmesi konusunda rehberlik sağlamak amacıyla yayınlanmıştır.

Kişisel verilerin silinmesi, modern toplumun dijitalleşmesiyle birlikte önemli bir konu haline geldi. Türkiye’de kişisel verilerin korunması ve çalıştırılması, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu tarafından düzenlenmiştir. Kanunun 5. maddesinde kişisel verilerin işlenme şartları genel olarak listelenirken, özel kayıtlı kişisel verilerin işlenme hükümleri ise Kanunun 6. maddesinde farklı esaslara bağlanmıştır. Bu iki kategori arasındaki farklar ve özel olmayan kişisel verilerin işlenme koşullarını aşağıda detaylı bir şekilde ele almayız.

Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları

Özel kayıt kişisel veriler, sağlık, cinsel hayat, din, mezhep gibi özel ve hassas konuları içeren verileri ifade eder. Bu tür dosyaların daha katı şekilde ayrıştırılması sağlanmıştır. Özel verilerin kişisel olarak saklanması için aşağıdaki koşullar aranır:

1. İlgili kişinin açık rızası: Veri sahibinin açık ve belirgin bir şekilde rızasını vermesi gerekir.
2. Kanunun öngördüğü haller: Kanunda özel bilgilerin kişisel verilerin kaydedilmesine izin veren hükümler bulunmalıdır.
3. Fiili imkansızlık nedeniyle rızanın alınamaması: İlgili kişinin rızasını açıklayamayacak durumda ise ve bu verilerin bölümleri hayatları veya beden bütünlüğünü koruma açısından zorunlu ise işlenebilir.

Özel Nitelikli Olmayan Kişisel Verilerin İşlenme Şartları

Özel olmayan kişisel veriler, daha geniş bir kategoriye aittir ve işlenmeleri için daha esnek koşullar geçerlidir. Bu verilerin işlenme kuralları:

1. İlgili kişinin açık rızası: Veri sahibinin açık rızası durumunda veriler işlenebilir.
2. Kanunlarda belirginleşmemesi: Kanunda belirtilen hallerde işlenebilir.
3. Fiili imkansızlık veya hukuki varlığının olmaması: İlgili kişinin rızasını açıklayamayan durumda ise ve rızası hukuki olarak mevcut değil, hayat veya beden bütünlüğünün korunması amacıyla çalıştırılabilir.
4. Sözleşme kurma veya ifa etme: İlgili veriler, doğrudan doğruya bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla ilgili ise işlenebilir.
5. Hukuki izin: Veri işlemenin yasal bir yükümlülüğü yerine getirmek için mevcut olduğu işlenebilir.
6. Alenileştirme: İlgili kişi tarafından kaydedilen alenileştirilmesi halinde işlenebilir.
7. Hak gelişimi, kullanım veya korunması: Bir hakkın olgunlaşması, kullanılması veya korunması amacıyla işlenebilir.
8. Meşru menfaatler: İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sahiplerinin meşru menfaatleri için işlenemez.

Özel olmayan kişisel verilerin saklanması için belirtilen parametrelerde sadece bir parçanın kalması yeterlidir. Ancak özel kayıtların, kişisel verilerin saklanması için katı koşullar ve ayrıca açık izin gerekliliği daha mevcuttur.